پنوماتيک علم استفاده از هوای فشرده :
پنوماتيک یا نيوماتيک از کلمه يوناني به معنی نفس و هوا گرفته شده به طور مختصر پنوماتيک عبارت است از استفاده ازهواي فشرده براي ايجاد نيروی مکانيکی است .
هيدروليک چيست؟
هيدروليک از کلمه يوناني هيدرو به معني جريان حرکت مايعات گرفته شده است . در گذشته مقصود از هيدروليک عبور آب بوده که مشکلاتي مانند زنگ زدگي ايجاد ميکرد . امروزه در سيستم هاي هيدروليک از روغن استفاده ميشود که بسيار مناسب براي انتقال انرژي است .
تفاوت پنوماتيک و هيدروليک :
1) در سيستم پنوماتيک یا نيوماتيک عنصر عامل هوا ميباشد ولي در سيستم هيدروليک عنصر عامل روغن است .
2) در سيستم هيدروليک روغن را در تانک يا منبع روغن ذخيره کرده و آن را به کمک پمپ به سمت شيرهيدروليک و جک هيدروليک انتقال ميدهند ، روغن مصرفي بعد از آن تسويه شده و براي استفاده مجدد به تانک بر ميگردد که به اين روند سيستم مدار بسته ميگويند ولي در سيستم پنوماتيک هواي فشرده پس از انجام کار از مجاري جک ها و شيرهاي پنوماتيک در فضا تخليه ميشود براي همين به سيستم پنوماتيک مدار باز گفته ميشود .
3) فشار کاري در سيستم هاي پنوماتيک و هيدروليک با واحد ( بار ) نمايش داده ميشود . فشار کاري پنوماتيک معمولا روي 16 بار و فشار کاري هيدروليک بين 50 تا 700 بار ميباشد .
4) در صنايع بهداشتي، دارويی و غذايی تميز بودن محيط بسيار مهم است ازاين رو از سيستم پنوماتيک یا نيوماتيک استفاده ميشود چون سيستم هاي پنوماتيک یا نيوماتيک از هواي فشرده استفاده ميکنند که به راحتي در دسترس است و آلودگي به همراه ندارند اما در سيستم هيدروليک ممکن است روغن از لوله ها و اتصالات هيدروليک نشت کند و ايجاد آلودگي کند .
قطعات مصرفی درسيستم پنوماتيک :
1) کمپرسور یا پمپ باد : همانند کپسول گاز ، هوا را در خود ذخیره میکند اما برای خلاف آن به جای گاز متان داخل کمپرسور یا پمپ باد هوا پنوماتیک وجود دارد .
2) واحد مراقبت پنوماتيک : براي بهينه سازي هوا از واحد مراقبت هوا استفاده ميشود که از 3 اجزاي اصلي تشکيل شده است .
* فيلتر پنوماتيک
* فیلتر رگلاتور مایندمن
* رگلاتور پنوماتيک يا رگولاتور پنوماتيک
* فیلتر رگلاتور طرح نورگرن پنوماتیک
* رگلاتور طرح نورگرن پنوماتیک
* روغن زن پنوماتيک
فيلتر پنوماتيک : وظيفه تسويه هوا از رطوبت و گرد و غبار به عهده فيلتر پنوماتيک ميباشد .
رگلاتور پنوماتيک : تنظيم فشار کاري سيستم به وسيله رگلاتور پنوماتيک (نيوماتيک) صورت ميگيرد .
روغن زن پنوماتيک : روغن زن پنوماتيک هواي ورودي به سيستم را کمي چرب ميکند تا اجزاي سيستم روانتر و بهتر عمل کنند .
3) شيلنگ پنوماتيک و اتصالات پنوماتيک : يکي از اجزاي اصلي سيستم پنوماتيک شيلنگ پنوماتيک ، تقسیم هوا پنوماتیک و اتصالات پنوماتيک ( اتصال مستقیم پنوماتیک ، اتصال زانویی پنوماتیک ، اتصال فلو سرجکی پنوماتیک ، اتصال پنوماتیک سه راهی وسط رزوه ، اتصال رابط مستقیم پنوماتیک ، اتصال سه راهی T و Y و چهار راهی پنوماتیک ) ميباشد که کليه اجزاي يک سيستم پنوماتيک را به هم متصل ميکنند . فشار کاري اتصالات پنوماتيک و شيلنگ پنوماتيک معمولا روي 10 بار ميباشد .
4) اکچویتور پنوماتیک : وظیفه ای که اکچویتور پنوماتیک بر عهده دارد این است که انرژی موجود در هوای فشرده را تبدیل به حرکت دورانی یا خطی کند . اکچویتور در سه نوع اکچویتور پنوماتیکی ، اکچیوتر برقی پنوماتیک ، انگل ولو پنوماتیک موجود است .
5) شير پنوماتيک : براي فرمان دادن به جک پنوماتيک و يا سيلندر پنوماتيک و ديگر اجزا از شيرهاي پنوماتيک استفاده ميشود . شير هاي پنوماتيک انواع مختلفي دارند مانند : شير برقي پنوماتيک ، شیر برقی مایندمن ، شیر برقی نامور پنوماتیک ، شیر برقی 2-2 ، شير دستي پنوماتيک ، شير سيگنال پنوماتيک ، فلو کنترل پنوماتیک ، فلو کنترل بین راهی ایرکنترل ، شیر تخلیه سریع پنوماتیک ، شیر ربع گرد ، شیر توپی بال ولو پنوماتیک ، پدال پنوماتيک و غيره .
6) تفنگی باد پنوماتیک : وسیله ای است که جهت انتقال باد مورد استفاده قرار میگیرد تا بادگیری قطعات موجود در سیستم پنوماتیک انجام گیرد . این کالا در دو نوع تفنگی باد یا گان هوا و باد پاش موجود میباشد .
7) جک پنوماتيک يا سيلندر پنوماتيک : يکي از اجزاي سيستم پنوماتيک که ايجاد نيروي مکانيکي ميکند جک پنوماتيک است . سيلندر هاي پنوماتيک معمولا به صورت رفت و بر گشت خطي و يا چرخشي عمل ميکنند . جک هاي پنوماتيک معمولا اعمالي مانند جا به جايي قطعات ، بلند کردن قطعات ، کشيدن آنها ، فشردن آن ها و پرس کردن آن ها را انجام ميدهند . جکهاي پنوماتيک انواع مختلفي دارند که به اختصار برخي را معرفي ميکنيم .
مشخصات جک یا سیلندر پنوماتیک و قطعات آن :
1- جک پنوماتیک چهار مبل : جکهاي چهار ميل پنوماتيک داراي بدنه چهارگوش بوده و چهار ميله اطراف بدنه آن ، قابل رويت است . مشخصات جک پنوماتيک چهار ميل را بر اساس قطر داخلي جک و کورس جک (ميزاني که شافت از جک بيرون ميايد) مشخص ميشود و با کد ( ) نمايش داده ميشود .
2_ جک DNC پنوماتيک ، جک طرح فستو پنوماتيک : جک هاي پنوماتيکي هستند که با کد ( ) نمايش داده ميشوند . جک پنوماتیک ميل مخفي از بدنه مکعبي شکل ساخته شده اند . جنس بدنه آن ها بسيار مقاوم تر و مرغوب تر از جک هاي پنوماتيک چهار ميل ميباشد . يکي از بهترين مارک هاي آن جک پنوماتيک ال ام سي ميباشد .
3- جک کامپکت : جک کامپکت جک هايي با ارتفاع و ابعاد کوچکتر نسبت به ديگر جکهاي پنوماتيک هستند . جک هاي کامپکت مناسب براي مکانهايي است که محدوديت ارتفاع داريم .جک هاي کامپکت با کد (SDA) و (ADVU) نمايش داده ميشود .
4-جک قلمي يا جک گرد : جک هايي هستند با بدنه استوانه اي که با ( ) نمايش داده ميشود . جکهاي قلمي به خاطر ظرافت و جسته کوچکي که دارند مناسب براي فضاهاي کوچک که نيازي به قدرت زياد ندارند است مانند قسمتهايي از صنايع بسته بندي .
5-جک گريپر : جک هاي گريپر براي جابه جايي اجسام و بلند کردن اجسام مورد استفاده قرار ميگيرد . اين جک ها مانند چنگک عمل کرده و اجسام را از سطحي به سطح ديگر منتقل مي کند .
6- جک دو شفت پنوماتيک : جک هاي دو شفت پنوماتيک با کد ( ) نمايش داده ميشوند که داراي بدنه کتابي شکل ميباشند و در مواردي که نياز به ثابت بودن و نچرخيدن شفت جک ميباشد کاربرد دارد .
7- جک پنوماتيک چرخشي يا جک پنوماتيک روتاري : جک هايي هستند که حرکت دوراني دارند و چرخشي بين 180 درجه تا 360 درجه دارند .
8- سنسور جک پنوماتیک : سنسور جک پنوماتیک یا نيوماتيک وظیفه اتصال جریان الکتریکی و مغناطیسی به سیلندر پنوماتیک را بر عهده دارد .
9- لولای جک پنوماتیک : کیفی لولای جک پنوماتیک قطعه ای فلزی میباشد که به انتهای جک پنوماتیک متصل میشود و وظیفه ثابت نگه داشتن سیلندر را بر عهده دارد .
10- دوشاخه جک پنوماتیک : این قطعه فلزی که در دو نوع دوشاخه جک پنوماتیک و دوشاخه کلیپسی جک پنوماتیک موجود است به بالای شفت جک متصل میشود و وظیفه کوبل یا اتصال دیگر قطعات به سیلندر را بر عهده دارد .
